日本 WWW.JAPONIA.XMC.PL

本 Japońska droga herbaty

Autor: Agnieszka

Mieszkańcy współczesnej Japonii w większości są, jak przed wiekami, zwolennikami zielonej herbaty, którą zwyczajowo piją po każdym posiłku. Od wielu lat coraz liczniejszych zwolenników ma tam jednak czarna, fermentowana herbata przyrządzana jak w Anglii czy Indiach z dodatkiem mleka, czasami przypraw. Organizowane powszechnie kursy parzenia czarnej herbaty nie są zapewne konkurencją dla ciągle żywej tradycji ceremonii picia herbaty, kultywowanej nadal przez liczne szkoły, w których tysiące kobiet i mężczyzn wkraczają na „drogę herbaty”, będącą sztuką życia.

Ceremonia picia herbaty w Japonii jest umiejętnością kreacji jedności z wielu elementów, którą tworzą odpowiednio dobrane naczynia i przybory, miejsce i czas, a przede wszystkim nastrój oraz stan umysłu i serca. Cechuje ją zarówno pełna harmonia, cisza i poważanie, jak również wewnętrzny spokój – pogoda ducha. Gospodarz w dniu ceremonii starannie przygotowuje pawilon herbaciany, który zgodnie ze zwyczajem zbudowany jest w taki sposób, by tchnął prostotą i nietrwałością przypominającą o ciągłym przemijaniu. Jego wnętrze wysłane matami jest puste i nieskazitelnie czyste, podobnie jak wszystkie naczynia przygotowane w specjalnie przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu. nnO umówionej porze goście wkraczają na teren ogrodu, na ścieżkę prowadzącą do pawilonu herbaty. Obmywają twarz i ręce wodą zaczerpniętą z kamiennego pojemnika. Tu wita ich gospodarz. W ciszy i spokoju zgodnie z wcześniej ustaloną kolejnością wchodzą po zdjęciu obuwia do wnętrza przez niskie wejście, które zmusza każdego z nich do wykonania głębokiego skłonu. Przyklękają przed niszą, aby podziwiać zawieszony tam zwój z kaligrafią, malowidło lub kwiaty – jedyną dekorację pomieszczenia. Oddają również pokłon palenisku, przy którym gospodarz będzie przyrządzał herbatę i po położeniu przed sobą złożonego wachlarza siadają na płaskich poduszkach. Wówczas częstowani są specjalnie na tę okoliczność przygotowanym deserem i kładą go na kawałku białego papieru.

Czytaj Więcej »

本 Znaczenie Kobiety W Japonii

Autor: YokoHani

W imperium japońskim od najdawniejszych czasów utrzymuje się tradycja głosząca, że kraj ten jest od początku swego istnienia rządzony przez człowieka-bóstwo, boga-słońce w osobach ludzkich jego potomków. Rodzina cesarska zachowuje ciągłość tych potomków przez wszystkie wieki, ona jest także matką-kolebką ludu japońskiego. I każda rodzina japońska, znajdująca swe odzwierciedlenie w odwiecznej rodzinie królewskiej, jest również odwieczną komórką społeczną, uwieczniającą się z pokolenia na pokolenie. Taką właśnie drogą zachowana została nieprzerwana ciągłość rodziny. Od najdawniejszych czasów rodzina była w Japonii szeroką grupą pokrewieństwa, składająca się z małżonków, ich rodziców, ich dzieci oraz bliskich krewnych.

Głównym zadaniem rodziny była troska o przekazywanie następnym pokoleniom „ducha rodzinnego” oraz o swe uwiecznienie. A cała organizacja życia rodzinnego była pomyślana ze względu na te dwa cele. Istotnymi wyznacznikami japońskiego systemu rodzinnego były od najdawniejszych czasów: autorytet głowy rodziny, sukcesja władzy i majątku, adopcja, i wreszcie rodzinny, nie osobowo-prywatny charakter instytucji małżeństwa. W całej historii rodziny japońskiej pozycja kobiety była drugo a nawet trzeciorzędna. Było to spowodowane autorytetem głowy rodziny; gdyż on zasadzał się na społeczno-moralnej tradycji i prawie rodzinnym, nakazującym posłuszeństwo, poddanie i cześć „pierwszej i najbardziej odpowiedzialnej osobie w rodzinie”.

本 Kobieta – Samuraj jej panem

Autor: YokoHani

Epoka samurajów, wojowników wyznających idee Konfucjusza, charakteryzuje się swoistym stosunkiem mężczyzn do kobiet. Samuraj bowiem odnosił się do kobiet z pewną pogardą. Według konfucjańskiej moralności kobieta miała się bez reszty poświęcić teściom, dzieciom i mężowi, to znaczy wyrzec się w ogóle osobistego życia. Tak działo się w rodzinach samurajskich wysokiego szczebla, gdzie zamężna kobieta winna była tylko prowadzić dom męża, co prawda przy pomocy licznej służby. W epoce samurajów i feudalizmu rodzina japońska w swojej organizacji nie różniła się zasadniczo od rodziny z okresu Heian (koniec VIII – XII w.). Prawdziwa rodzina, wbrew teorii o pięciu stopniach pokrewieństwa, składała się z osób żyjących pod jednym dachem: byli to krewni ze strony ojca w linii wstępnej prostej, żona i dzieci. Ta jednostka rodzinna, stanowiąc dzięki wspólnemu domowi zwartą całość, miała własne bóstwa. Były one albo w postaci talizmanu pochodzącego ze świątyni shintō albo buddyjskiego obrazka. Władzę w domu sprawował zwykle ojciec rodziny: władza ta miała się stać w warstwie samurajów, począwszy od wieku XIV, absolutna. Wśród ludu, chociaż teoretycznie rządził ojciec, matka zachowywała decydujący głos we wszystkich sprawach dotyczących dobra rodziny, była współtowarzyszką i chętnie wysłuchiwaną doradczynią, bez której nie podjęto żadnego ważniejszego postanowienia. Natomiast w domach buke (rody samurajskie) ojciec rodziny decydował niemal we wszystkich przypadkach, i w okresie Muromachi (XIV – XVI w.) bardzo często nie zasięgał już opinii małżonki. On również udzielał członkom rodziny zezwolenia na przyjęcie jakiegoś urzędu, ponieważ odpowiedzialny był przed suwerenem za wszystkich krewnych, nad którymi sprawował opiekę. Ten, kto dziedziczył ojcowskie imię i dobytek, winien był dbać o potrzeby braci i sióstr, którzy w ten sposób byli od jego zależni, jako że prawo starszeństwa stało się w klasie samurajów absolutnie obowiązujące począwszy od XIII wieku.nW epoce samurajskiej warunki życia kobiety japońskiej były bardzo różne w zależności od klasy społecznej i czasu. Przypuszcza się, że w kręgach arystokracji w życiu ich, podobnie jak w poprzednich okresach, dominowała nuda: większość opowieści i pamiętników, jakie w tym czasie pisywały kobiety, mówiły o poczuciu sytej pustki. Joüon des Longrais pisze: „uczucia kobiety nie wykraczały prawdopodobnie poza uległość wobec tego, co musiało się stać, bo zapisane było od początku czasów w księdze przeznaczenia. Gdy los zsyłał dobro, musiało ono być nietrwałe, gdyż na świecie wszystko przemija, nieszczęścia zaś były karą za popełnione grzechy. Na myśl im nie przychodziło, by przeciwstawić się nieuniknionemu losowi. W tej bierności nie było tchórzostwa ani głupoty; kobieta bardzo trafnie przeprowadzała bilans swoich sukcesów i niepowodzeń. Uważa się, że jest to pogląd słuszny lecz tylko w odniesieniu do kobiet w warstwach arystokratycznych, a w innych kręgach społecznych rzecz ta miała się inaczej. W rodzinach samurajskich, stojących wyżej w hierarchii społecznej, a podobnie i w rodzinach zwykłych bushi, kobieta, choć nie sprawowała władzy absolutnej, zajmowała w rodzinie istotne miejsce. W Japonii od wieków duszą domu było irori (palenisko), gdzie utrzymywano ogień, uważany za rodzaj domowego słońca. Irori gromadziło co wieczór na posiłki i pogawędki wszystkich członków grupy rodzinnej.

Czytaj Więcej »

本 O miłości sprzed wieków

Autor: YokoHani

Arystokracja z Kioto, przeważnie bezczynna, której życie i możności poruszania się były krępowane przez liczne zakazy i która uznawała poligamię, przywiązywała wielką wagę do związków miłosnych, stanowiących remedium na ich permanentną nudę. Mężczyzn tej epoki czarowały różne drobiazgi mające związek z kobietami, błahostki, które dzisiaj wydają się raczej bez znaczenia: rękaw jedwabnego kimona przerzucony przez okno, wiersz miłosny wykaligrafowany kobiecą ręką… W opowieściach nieraz przeczytać można o tym, jak to szlachetnie panowie wieczorem lub wczesnym rankiem podpatrują kobiety w ich domach: „Patrząc uważnie, zobaczył, że jej sylwetka, w szacie niedbale zarzuconej na ramiona, była delikatna i nadzwyczaj dziewczęca. Dźwięk jej głosu był równie uroczy, chociaż pełen godności. Kiedy rozmyślał, jakie to szczęście, że dane mu było ją ujrzeć, stopniowo robiło się coraz jaśniej, więc powrócił do domu. Obyczaje arystokracji były swobodne, ale całe jej postępowanie podlegało ściśle określonym regułom. Między innymi określały one, że wielbiciel musiał zdradzić swoje zamiary wysyłając damie list z dołączonym do niego wierszem a ten powinien być dziełem nader oryginalnym. Ponadto po pierwszej nocy kochanek posyłał kochance swojej parę słów, kobiety odpowiadały w tym samym tonie. Poetycznie wyrażane uczucia, niezależnie od tego czy były szczere, czy udane, prowadziły do stosunków raczej brutalnych, często nietrwałych. Mężczyźni żądali od kobiet przede wszystkim, aby były łatwo dostępne. W każdej chwili mogły zostać zdobyte albo porzucone, nieraz wskutek zmowy z innymi kobietami z ich otoczenia. Japońskie arystokratki stale były zazdrosne, czego w żadnym wypadku nie wolno było im okazać. Małżeństwo, gdy chodziło o arystokrację i dwór, było sprawą ściśle rodzinną. Jednakże czasami względy polityczne czyniły je sprawą państwową. nInaczej układały się miłosne losy kobiet z warstwy bushi, podobnie jak regenci Fujiwara zwykli byli wydawać córki za cesarzy, aby zachować swoją przewagę i przywileje polityczne, tak i wielu przywódców z samurajskich rodów uprawiało w tym zakresie swoją własną politykę, wydając córki za feudałów osiadłych w pobliżu ich siedzib albo ludzi bardzo wpływowych. W średniowieczu samurajowie często uciekali się do tego sposobu, by zapewnić sobie sprzymierzeńców na wypadek jakiegoś konfliktu.

Czytaj Więcej »

本 Znaczenie Kobiety Podsumowanie

Autor: YokoHani

Pozycja japońskiej kobiety w różnych i odległych czasowo od siebie epokach znacznie się od siebie różniły. Kiedy samuraj był jej panem, kiedy rodzina miała wyraźny patriarchalny charakter rola kobiety sprowadzona została do instrumentu w ręku całej grupy rodzinnej. Japonka epoki wojowników; mimo, że była ogromnie silna, aktywna i zaradna; pozostała zamknięta w absolutnym kloszu męża. Głębokie przemiany w sytuacji japońskiej kobiety nastąpiły na przełomie XIX i XX wieku. Jej pozycja jest wyraźnie ugruntowana, a związki mąż-żona są znacznie luźniejsze. Japonka staje się kobietą coraz bardziej wykształconą, odnosi sukcesy w handlu i nadal wychowuje dzieci według starej japońskiej tradycji. A Kimono z dum nosi podczas świąt i ważnych uroczystości. Dzisiaj Japonka nie różni się znacznie od kobiety z Europy Zachodniej, jest tak samo energiczna, zaradna i ciągle odnosi sukcesy w handlu, w nauce i kulturze. A mimo to obyczaje japońskie są pełne anachronizmów i ciągle niektóre dziedziny życia stanowią wyłączną domenę mężczyzn. Podczas ceremonii parzenia herbaty, zadymiania, układania kwiatów (ikebana) kobiety są , jak w czasach samurajów, opanowane, cierpliwe, nie pozbawione precyzyjnych ruchów.