日本 WWW.JAPONIA.XMC.PL

本 Japonia Charakterystyka

Autor: Rzamenka

Japonia to kraj kilku tysięcy wysp i wysepek ciągnących się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji. Największe wyspy to Hokkaidō, Honshū (główna wyspa), Kyūshū oraz Shikoku. Na Japonię składa się także około 3000 małych wysepek. Najwyższy szczyt Japonii to góra Fuji, wznosząca się na wysokość 3776 m n.p.m., natomiast najniższy to depresja Hachiro-gata (4 m p.p.m.). Około 73% powierzchni Japonii to góry. Duża część wzniesień wykorzystywana jest pod uprawy. Japonia znajduje się w obszarze aktywnym sejsmicznie. Częste, niewielkie trzęsienia ziemi oraz sporadyczna aktywność wulkaniczna jest odczuwana na wszystkich wyspach. Zdarzają się także potężne trzęsienia ziemi, które w połączeniu z występującymi po nich falami tsunami powodują znaczne zniszczenia. Ostatnie większe trzęsienia zanotowano w 2004 r. oraz w 1995.

Japonia słynie ze swoich niezliczonych wód termalnych (onsen). Zbiorniki wodne są bardzo ważną częścią krajobrazu Japonii: są tu przepiękne górskie jeziora, Morze Japońskie na zachodzie i Pacyfik na wschodzie. Rzeki Japonii są krótkie, rwace, nie nadają się do żeglugi , lecz można na nich budować elektrownie wodne co jest bardzo korzystne dla gospodarki kraju. Archipelag Japoński leży na szlaku tropikalnych burz, zwanych tajfunami, które najczęściej zdarzają się pod koniec lata lub wczesną jesienią. Tajfuny mogą powodować powodzie, osunięcia gruntu, niszczyć zbiory i domy.

Klimat w Japonii

Archipelag japoński rozciąga się łukiem od 20°25\\” do 45°33\\” szerokości geograficznej północnej. Japonia leży w północnowschodniej strefie występowania monsunów, które docierają tu z Korei, Chin i Indii. Temperatura na północy wynosi latem ok. 20°C, natomiast zimy są bardzo śnieżne i mroźne, a temperatury spadają do ok. -40°C. Południe kraju jest dużo cieplejsze ok. 30°C w lecie i ok. 15°C w zimie. W Japonii są cztery pory roku. Wilgotne i gorące lato rozpoczyna się w połowie lipca. Bezpośrednio poprzedza je pora deszczowa, która trwa około jednego miesiąca i nie występuje jedynie na wyspie Hokkaido, położonej najbardziej na północ kraju. Pora zimowa w Japonii jest zróżnicowana w poszczególnych częściach kraju. Na obszarach położonych od strony Pacyfiku występuje wiele słonecznych i ciepłych dni. Za to na Hokkaido zimy są bardzo mroźne. W górach zimą jest bardzo dużo śniegu. Obfitość śniegu pozwala na uprawianie sportów zimowych. Wiosna i jesień w Japonii są najpiękniejszymi i najbardziej kolorowymi porami roku (wiosną jest różowo od kwitnących wiśni, a jesienią kraj pokrywają czerwono-brunatne liście klonów). Jesień przynosi ze sobą tajfuny charakteryzujące się ulewnymi deszczami oraz porywistymi wiatrami. Tokio położone jest na tej samej szerokości co Ateny i Los Angeles. Zimy w stolicy Japonii są łagodne o niskiej wilgotności powietrza i rzadkich opadach śniegu, lata są gorące i bardzo wilgotne. Zróżnicowany klimat, obfitujący w deszcze sprzyja występowaniu dużych obszarów leśnych oraz bogatej roślinności na terenie całego kraju.

Japonia jest krajem plasującym się w czołówce państw wysoko rozwiniętych gospodarczo, osiągającym wartość produktu krajowego brutto drugą pod względem wielkości w świecie. Od 1986 roku Japonia posiada najwyższy wskaźnik produktu narodowego brutto na jednego mieszkańca. Około 90% Japończyków uważa się za przedstawicieli klasy średniej, a japońscy pracownicy należą do najlepiej opłacanych na świecie. Japońska gospodarka znajduje się na etapie zaawansowanej industrializacji, działającej w warunkach masowego przepływu informacji i wysoko rozwiniętej sieci transportu. Duży udział w produkcie narodowym brutto stanowi sektor produkcji i usług takich jak transport, handel hurtowy i detaliczny oraz bankowość. Największy udział w produkcji krajowej ma przemysł samochodowy, przemysł elektryczny i elektroniczny, w których są stosowane najnowsze technologie produkcji. Kraj posiada bardzo niewielkie, choć zróżnicowane złoża surowców naturalnych. Istotne z punktu widzenia gospodarki narodowej są złoża rud cynku, ołowiu oraz miedzi. Ze względu na trudne warunki wydobycia i związane z tym wysokie koszty ogranicza się wydobycie węgla kamiennego.

Czytaj Więcej »

本 Gospodarka Japonii

Autor: JapanFan

Japonia jest krajem niezwykle bogatym i złożonym. Pociąga swoją tajemniczością, niezwykłością. Na całym świecie znane są takie japońskie słowa jak: samuraj, judo, karate, aikido, sumo, kimono, gejsza, sake (wino z ryżu), sensei (mistrz, nauczyciel), sushi (ryż z surową rybą), kabuki (styl teatralny), haiku (siedemnastosylabowe wiersze), origami (sztuka składania papieru), ikebana (sztuka układania kwiatów), zaibatsu (przedwojenne monopole), karoshi (śmierć z przepracowania), kaizen (proces stałej poprawy jakości), Shinkansen (superszybki pociąg).

Dlaczego Japonia stała się potęgą gospodarczą świata? Odpowiedzi nie należy szukać wyłącznie w tradycyjnych teoriach ekonomicznych. Koniecznie należy poznać również kulturę kraju oraz mentalność jego społeczeństwa. Dopiero wtedy możliwe będzie wiarygodne wypowiadanie się o japońskim fenomenie gospodarczym. Dlatego staramy się głęboko, obiektywnie i możliwie wszechstronnie poznać kulturę i gospodarkę Japonii, kraju jakże odmiennego od Polski. Jednym z elementów wyróżniających Kraj Wschodzącego Słońca jest język. Jest on dość trudny dla Europejczyków i nawet sami Japończycy uczą się go przez 12 lat. Dość łatwa jest jeszcze nauka alfabetów hiragany i katakany, które mają po 46 liter. Jednakże poznanie prawie dwóch tysięcy znaków kanji jest już nieco trudniejsze. Japoński z jednej strony jest językiem mniej precyzyjnym od języków europejskich, słowo aoi może oznaczać zarówno niebieski, zielony jak i blady. Z drugiej jednak strony przy niektórych określeniach jest niezwykle precyzyjny. Dotyczy to głównie określeń różnego rodzaju dźwięków, np. innymi wyrazami opisuje się odgłosy deszczu w różnych miejscach. Niezwykła jest sztuka kulinarna. Kuchnia japońska, która jest bardzo zdrowa, opiera się głównie na ryżu i rybach. Znanymi potrawami są sushi, tempura, yakitori, sukiyaki. Jada się je oczywiście pałeczkami popijając zieloną herbatą. Ucztą wyłącznie dla smakoszy (i ryzykantów) jest spożywanie ryby fugu. Nieumiejętne jej przyrządzanie przez kucharza może spowodować nawet śmierć. Sztuka składania papieru, czyli origami, znana jest w Polsce od wielu lat. Znane są również przedstawienia teatru kabuki, w którym wszystkie role grane są przez mężczyzn. Ważnym elementem kultury japońskiej jest również muzyka. Kraj Kwitnącej Wiśni posiada własne, oryginalne tradycyjne style muzyczne. Najsłynniejszym utworem jest sakura-sakura. Japońscy pianiści znani są na całym świecie. Często przyjeżdżają do ojczyzny Chopina – jednego z najbardziej znanych tam Polaków. Innymi elementami kultury Japonii są słynne drzeworyty ukiyoe oraz posągi buddyjskie. Głównymi religiami kraju są buddyzm i shintoizm. Atrakcyjne są liczne festiwale, którym towarzyszą pokazy sztucznych ogni. Japonia to kraj położony na prawie 3900 wyspach. Największe z nich to Hokka-ido, Honsiu, Sikoku, Kiusiu oraz tropikalna Okinawa. Wyspy te układają się w ciąg mierzący prawie cztery tysiące kilometrów.

Pokryte są one ogromną ilością gór, zajmujących prawie 70% powierzchni kraju. Najsłynniejszą z nich jest góra Fuji (3776 m n.p.m.), nazywana przez Japończyków Fuji-san. Japonia znana jest również z 67 wulkanów. Właśnie one oraz liczne trzęsienia ziemi są stałym za-grożeniem dla mieszkańców kraju. W Japonii żyje ponad 124 miliony ludzi. Gęstość zaludnienia wynosi statystycznie 332 os./km2. W rzeczywistości, z powodu silnej górzystości kraju, liczba ta jest znacznie większa. Ponad 80% ludności mieszka więc w miastach, zaś same Tokio zamieszkuje 12 milionów ludzi. Dlatego ziemia jest tam bardzo cenna. Nie każdy może sobie pozwolić na posiadanie garażu, co dla nas Europejczyków jest niewyobrażalne. Nie wszyscy mogą również zostać członkami klubów golfowych. Poprzez wysokie opłaty członkowskie (wynoszące nawet do 100 tys. dolarów!) stają się bardzo elitarne.

W ostatnich dziesięcioleciach japońska gospodarka przeżyła bardzo gwałtowny rozkwit. Baza przemysłowa Japonii przeszła od przemysłu lekkiego do ciężkiego, chemicznego i elektronicznego, które razem stanowią dwie trzecie ogólnego eksportu rocznego Japonii. Japonia jest jednym z czołowych producentów elektrycznych i elektronicznych produktów, stali oraz samochodów. Bardzo ważny dla japońskiej ekonomii jest handel zagraniczny. Wewnętrzny rynek nie jest w stanie absorbować wszystkich dóbr produkowanych przez przemysł, dlatego od wielu lat posiada znaczną nadwyżkę eksportu nad importem. Japonia handluje prawie ze wszystkimi krajami świata. Jedna trzecia eksportu trafia do Stanów Zjednoczonych. Także ok. 30% Japonia eksportuje do krajów azjatyckich. Są to głównie: Hongkong, Singapur, Korea Płd., Tajwan, Chiny, Indonezja.

Duży wpływ na rozwój Japonii ma jej zaludnienie oraz niski odsetek ziemi uprawnej. Gospodarka rolna kraju stoi na bardzo wysokim poziomie. Pomimo ograniczonego areału ziem uprawnych, kraj w 75% jest samowystarczalny żywnościowo. Korzystny klimat pozwala na uzyskanie dwóch zbiorów w ciągu roku. Do najważniejszych roślin uprawnych należy ryż, pszenica, jęczmień oraz owoce, jarzyny i ziemniaki. Gospodarka hodowlana, ograniczona niewielkimi obszarami łąk i pastwisk, ma zdecydowanie drugorzędne znaczenie. Niedobór białka zwierzęcego równoważy w Japonii bardzo dobrze rozwinięte rybołówstwo, które w znacznej mierze uzupełnia bilans żywnościowy kraju. Największe porty rybackie znajdują się w Hakodate i Shimonoseki. Problemem jest również niedostatek bogactw naturalnych, które stanowią ok. 25% wartości całego importu Japonii. Kraj posiada bardzo niewielkie, choć zróżnicowane złoża surowców naturalnych. Istotne z punktu widzenia gospodarki narodowej są złoża rud cynku, ołowiu oraz miedzi. Ze względu na trudne warunki wydobycia i związane z tym wysokie koszty ogranicza się wydobycie węgla kamiennego. Mimo tych przeszkód, gospodarka japońska znacznie się rozwinęła po II wojnie światowej. Obecnie 3/4 eksportu Japonii stanowią nowoczesne maszyny i urządzenia. Do towarów tych należą przede wszystkim samochody.

Znacznie rozwinięte są również inne gałęzie przemysłu: robotyka i elektronika. Dumą kraju jest superekspres – Shinkansen, osiągający prędkość do 270 km/h. Japoński przemysł przetwórczy zalicza się do najnowocześniejszych i najbardziej wydajnych na świecie. Pod względem potencjału gospodarczego Japonia zajmuje drugą pozycję za Stanami Zjednoczonymi. W 1993 wśród 25 największych przedsiębiorstw przemysłowych świata 6 pochodziło z Japonii. Były to koncerny Toyota, Nissan, Honda (samochodowe), Hitachi (elektroniczny), Matsushita, Toshiba (elektryczne). Ich łączne obroty w 1993 wyniosły 365 mld USD. Niezwykle silnie rozwinął się japoński przemysł hutnictwa stali, produkujący w 1992-98 132 mln t stali surowej, będący podstawą przemysłu stoczniowego i samochodowego. Głównymi ośrodkami hutniczymi są miasta: Jawata, Amagasaki, Nagoja, Kobe, Kawasaki. Japoński przemysł okrętowy od wielu lat zajmuje przodującą w świecie pozycję, pomimo wyraźnie rysującego się trendu spadkowego w tej branży. Przemysł stoczniowy skoncentrował się w regionie miast: Nagasaki, Sasebo, Nagasu, Osaka, Jokohama, Jokosuka. Japoński przemysł samochodowy, który w 1992 wyprodukował 9374 tys. samochodów osobowych oraz 3106 samochodów ciężarowych i autobusów, zajmował zdecydowanie pierwsze miejsce w świecie. Najważniejsze ośrodki przemysłu samochodowego znajdują się w miastach Toyota, Hiroszima, Szizuoka, Nagoja, Jokosuka, Oppana.nJaponia przoduje w dziedzinie produkcji obrabiarek i robotów przemysłowych. Szczególną renomą cieszy się przemysł elektroniczny, optyczny i mechaniki precyzyjnej.

Ponad połowa komputerów produkowanych na świecie pochodzi z Japonii. Zasłużone uznanie, ze względu na swą wysoką jakość, zdobyły japońskie aparaty fotograficzne, zegarki, lornetki, maszyny do szycia. W Japonii produkuje się szereg urządzeń przemysłowych powszechnego użytku, m.in.: telewizory, radia, pralki, lodówki. Niezwykle dobrze rozwinęły się zakłady branży chemicznej, głównie przemysł petrochemiczny i produkcja nawozów sztucznych. Waga przemysłu włókienniczego w gospodarce narodowej kraju w ciągu ostatnich dziesięcioleci relatywnie zmalała, choć Japonia pozostaje nadal znaczącym eksporterem wyrobów włókienniczych. Charakterystyczną cechą przemysłu japońskiego jest koncentracja jego najważniejszych ośrodków wzdłuż wybrzeża i wokół największych ośrodków miejskich. Znaczna część japońskiego potencjału przemysłowego skupiła się w 4 rejonach: Tokio-Jokohama, Osaka-Kobe, Nagoja i na północy wyspy Kiusiu. Do największych partnerów handlowych kraju należą: Stany Zjednoczone, Chiny, Tajwan, Indonezja, Hongkong, Korea Południowa, Niemcy. Obroty z zagranicą w 1992 wynosiły: import – 240 600 mln USD, eksport – 360 900 mln USD. Dochód narodowy w 1992 wynosił 28 190 USD na 1 mieszkańca. Średnia stopa inflacji w latach 1980-1992: 1,5%.n2. Japoński model gospodarki. Charakteryzuje się on większym, w porównaniu z Zachodem, natężeniem regulacji w gospodarce oraz bliskimi, współzależnymi relacjami pomiędzy instytucjami finansowymi a korporacjami przemysłowymi. Podejmowanie najważniejszych dla kraju decyzji zależy od tzw. „żelaznego trójkąta”: partii rządzącej, administracji i sektora prywatnego.

Przedsiębiorstwa angażują się w działalność na rzecz społeczeństwa (np. life-time employment). Dążenie do „współ-odczuwania” i poczucia egalitaryzmu zaowocowało stworzeniem ostro progresywnego systemu podatkowego i polityką standaryzacji wykształcenia. W sektorze biznesowym bierze górę „instynkt stadny” (yokonarabi). Zdaniem S. Fukukawy, w dobie globalizacji i kryzysu w Japonii, japoński model gospodarki nadal posiada swe zalety. Mimo, że uniformizacja społeczeństwa zniechęciła ludzi do rozwijania nowych dziedzin, to jednak wartość pracy w zespole przyczynia się do innowacji. Inne pozytywne aspekty to: respekt dla ludzi i harmonii organizacyjnej długoterminowe strategie, występowanie powiązań pomiędzy producentami a ich dostawcami (keiretsu). Mimo kłopotów w sektorze finansowym, Japonia wciąż utrzymuje korzystne podstawy gospodarcze: dobre przygotowanie w podstawach makroekonomicznych: druga gospodarka świata, nadwyżka obrotów bieżących – 160 mld USD rocznie, zagraniczne rezerwy – 210 mld USD, wysokie inwestycje w sektorze badań i rozwoju (R&D): wydatki w R&D względem PKB w 1996 r. wyniosły 2,96 % (najwięcej w krajach rozwiniętych; USA – 2,55 %, Niemcy – 2,28 %), n· japoński przemysł pozostaje ekologiczny i efektywny energetycznie (redukcja emisji CO2, rozwój „samochodów hybrydowych”). Jeżeli chodzi o Japonię, to – zdaniem S. Fukukawy – polityka gospodarcza tego kraju powinna opierać się na sile rynku, wolnej konkurencji i gospodarce rynkowej uwzględniając rolę państwa w przezwyciężaniu niedoskonałości rynku.

Inwestycje japońskie w PolscenInwestycje japońskie są jednymi z najbardziej oczekiwanych w naszym kraju. Umożliwiłyby one szybszy rozwój gospodarczy Polski m.in. przez transfer zaawansowanych technologii przemysłowych. Japończycy znani są również z dbałości o pracowników i otoczenie firmy. Według PAIZ, wartość inwestycji zagranicznych poniesionych przez największych inwestorów japońskich (powyżej 1 mln USD) do końca 1998 roku w Polsce wyniosła 198,3 mln USD, zobowiązania wyniosły 188,4 mln USD. Z taką sumą Japonia (piąty światowy inwestor bezpośredni) zajęła 17 miejsce na liście największych inwestorów według kraju ich pochodzenia. Należy się spodziewać dalszego wzrostu pozycji inwestycji japońskich.

Wartość japońskich inwestycji w Polsce wzrosła prawie 3-krotnie w ciągu ostatniego roku. Jest to zasługą przede wszystkim koncernu Isuzu, który w Tychach buduje fabrykę silników wysokoprężnych. Wartość tej inwestycji może osiągnąć nawet ćwierć miliona dolarów. Kolejnym dużym inwestorem japońskim w Polsce jest Bridgestone Corporation (spółka joint-venture ze Stomilem Poznań), a także koncern NSK-RHP Europe (kupno 70 proc. akcji FŁT „Iskra” w Kielcach) oraz Nichimen Corporation (10 % akcji „Iskry”). Kolejną dużą inwestycją japońską w Polsce jest fabryka baterii w Gnieźnie, wybudowana przez koncery: Matsushita (drugi co do wielkości pracodawca w Japonii, roczne przychody wartości ok. połowy polskiego PKB) oraz Philips. Jak wynika z badań SKN GiKJ, jednym z czynników decydującym o wyborze akurat Polski, spośród innych krajów naszego regionu, była dobrze wykształcona siła robocza. Pod koniec 1998 r. produkcja w Philips Matsushita Battery Polska przekroczyła około dwukrotnie początkowe plany i ciągle nie zaspokajała w pełni popytu. Pracownicy wyrażali natomiast duże zadowolenie z pracy w firmie, spowodowane w dużej części postawą kierownictwa, dbającego o swoich podwładnych. Z pozostałych inwestorów japońskich w Polsce wymienić można firmy: Nomura (ok. 17 % akcji Impexmetalu notowanego na WGPW), Toyota (planowana budowa fabryki skrzyń biegów w Trójmieście), Nissho Iwai, Tohoku Pioneer (10 % akcji w Tonsilu), Mitsui (transport morski), Kanematsu Gosho (import i sprzedaż samochodów Honda), Itochu (import i sprzedaż samochodów Mazda).

Kondycja gospodarcza Japonii – kryzys walutowy „Japonia zmaga się z przedłużającą się recesją i pogarszającym się systemem finansowym od ok. 8 lat, tj. od pęknięcia tzw. „gospodarki bańki mydlanej”. (…) Średnia stopa wzrostu gospodarczego pomiędzy rokiem finansowym 1991 a 1998 pozostawała na niskim poziomie wynoszącym 0,9 %, a w ciągu ostatnich lat stopa wzrostu stała się ujemna: kolejno -0,4 % w roku finansowym 1997 i -2,2 % w 1998. Stopa bezrobocia wzrosła do historycznie wysokiego poziomu 4,4 % (wyżej, niż w USA). W ciągu dwóch ostatnich lat upadły trzy duże banki i jeden dom inwestycyjny z tradycjami. (…) Od upadku gospodarki bańki mydlanej, rząd przyjął dziewięć specjalnych pakietów stymulujących osiągających łączną wartość 107 bln jenów (ok. 1 bln dolarów). (…) Gabinet Keizo Obuchi”ego (listopad 1998) zadecydował o pakiecie stymulującym rzędu 23,9 bln jenów (5 % PKB) i podwyższył planowany deficyt budżetowy do 5,3 %. Obniżył o 9 bln jenów (2 % PKB) wpływy z podatków. Na skutek reformy podatkowej, zmniejszona została również najniższa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych: z 65 % do 50 %. Zmiany w gospodarce japońskiej nie mogły ominąć sektora finansowego. Rząd przygotował 60 bln jenów dla wzmocnienia kapitału własnego instytucji finansowych poprzez wstrzyknięcie funduszy publicznych.

Dwa duże banki, które upadły, zostały wzięte pod kontrolę rządową, a około 15 dużych banków zdecydowało się ubiegać o zastrzyk kapitału na podstawie ostatnich zmian prawnych).” Zdaniem S. Fukukawa, od połowy 1999 r. gospodarka Japonii będzie notowała wzrost, który może zakończyć się dynamiką PKB na poziomie większym od zera. Japoński rząd pompuje biliony jenów w nieefektywne struktury gospodarcze. Nowy program rozwoju zmierzający ku odrodzeniu Japonii” – to już piętnasty pakiet antykryzysowy przyjęty przez tamtejszy rząd od roku 1992. Na realizację poprzednich czternastu wydano 106 bln jenów. Najnowszy pochłonie 11 bln jenów. Czy skutki tak niewyobrażalnie kosztownej kuracji ekonomicznej okażą się podobne do wcześniejszych, czyli mizerne? Wspomniane przedsięwzięcie ma doprowadzić do samoistnego wzrostu gospodarczego oraz zapewnić średnio- i długookresową reformę strukturalną. Oba cele mają wspólny mianownik: stworzenie warunków sprzyjających rewolucji informatycznej i budowaniu społeczeństwa wiedzy. Mimo nieco odmiennej retoryki towarzyszącej przygotowaniom najnowszego planu gospodarczego trudno się oprzeć wrażeniu, że niewiele odbiega on od dotychczasowych pakietów rządowych. Ekonomiści kwestionują celowość wpompowywania w gospodarkę dodatkowych funduszy, gdy dług publiczny osiągnął już dawno bezprecedensowo wysoki poziom w porównaniu z innymi krajami uprzemysłowionymi (ponad 130 % PKB), a wiele wskaźników ekonomicznych świadczy o początkach coraz wyraźniejszego trendu wzrostowego. Ekonomiści są niemal zgodni, że gospodarka Japonii ma już najgorsze za sobą, równocześnie jednak nie można mówić o zdecydowanej poprawie sytuacji. Według oficjalnych prognoz Agencji Planowania Gospodarczego, w 2000 r. wzrost PKB ma osiągnąć 1,5 %, nakłady inwestycyjne zwiększą się o 6,5 %, a eksport – o 5,4 % Konsumpcja wzrośnie w tym okresie zaledwie o 1,2 % Progresja gospodarcza będzie więc głównie efektem wzrostu inwestycji i eksportu.

Dopóki jednak konsumpcja ( która stanowi 60 % PKB Japonii) nie zacznie się wyraźnie poprawiać, dopóty ożywienie gospodarcze będzie nieznaczne i nietrwałe. Zaproponowany przez rząd program w praktyce nie wpłynie na popyt gospodarstw domowych i poziom konsumpcji, zatem celu, jaki sobie wyznaczono, nie będzie można w istotny sposób zrealizować. Podręczniki makroekonomii uczą, że duże zadłużenie państwa prowadzi zwykle albo do przyspieszonego wzrostu gospodarczego, albo powoduje gwałtowny wzrost inflacji, albo też implikuje poważne reformy fiskalne. Żaden z tych wariantów nie dotyczy gospodarki Japonii.

Czytaj Więcej »

本 Szkolnictwo w Japonii

Autor: Magdalena Zasadzinsk

Już od ponad stu lat japońskie szkolnictwo poddawane jest co pewien czas gruntownym reformom. Pierwsza z nich miała miejsce w tzw. epoce Meiji (1868 – 1912) kiedy to usunięto rządy szoguna i przystąpiono do modernizacji kraju na wzór zachodni. Wtedy wydano też rządową „ustawę o edukacji”(1872) która zapoczątkowała rozwój nowoczesnego systemu szkolnego w Japonii. W latach 1886 – 1916 zintensyfikowano te modernizacyjne poczynania, po czym nastąpił okres ekspansji edukacyjnej (1917 – 1937) i związanej z nim rozbudowy szkół różnych typów i poziomów, łącznie z uniwersytetami. Z kolei lata 1937 – 1945 przyniosły uniformizacje i faszyzacje edukacji japońskiej, okres powojenny – jej demokratyzacje.’, 'Wyrazem przemian jakie zaszły w tej edukacji po 1945 roku jest chociażby artykuł I „zasadniczego prawa o wychowaniu”, który głosi że „edukacja powinna zmierzać do pełnego rozwoju osobowości do wychowania ludzi zdrowych pod względem umysłowym i fizycznym miłujących prawdę i sprawiedliwość, ceniących pracę, wskazujących głębokie uczucie odpowiedzialności, wyposażonych w niezależne wartości duchowe oraz budujących pokojowe państwo i społeczeństwo.

Dostrzeganie znaczenia oświaty i kształcenia obywateli można zaobserwować XIX wieku. Już wtedy w Japonii powołano 17 000 szkół. Tak szeroko zakrojone kształcenie umożliwiło zmniejszenie stopnia analfabetyzacji do 50% ogółu mężczyzn i 15% kobiet. Sytuacja ta jeszcze bardziej zmieniła się po II wojnie światowej. W ostatnich latach Japonia zajmuje na świecie czołowe miejsce pod względem tempa rozwoju gospodarczego. Źródła sukcesów gospodarczych, techniczno-przemysłowych i społecznych należy upatrywać w rozwoju oświaty i wychowaniu młodego pokolenia. Do rozwoju oświaty po II wojnie światowej nw znacznym stopniu przyczyniły się Stany Zjednoczone Ameryki Płn. (USA) – państwo okupujące Japonię po zakończeniu wojny. Wprowadzane wówczas zmiany w systemie kształcenia i upowszechniania nowoczesnej wiedzy wzorowane były na strukturach szkolnictwa amerykańskiego. Zmiany te przetrwały do chwili obecnej.nnnModernizację japońskiego systemu kształcenia rozpoczęto od rozbudowy i upo­wszechniania szkolnictwa podstawowego, które stało się obowiązkowe dla wszystkich od n6 do 15 roku życia, oraz wzmocnienia i soprofilowania szkolnictwa wyższego. Przyjęto jednotorowy układ kształcenia ograniczony do 6-letniej szkoły podstawowej oraz 3-letniej szkoły średniej niższej (I stopnia) i szkoły średniej wyższej (II stopnia). Obecnie w Japonii szkołę podstawową i średnią I stopnia kończy 100% dzieci. Do szkoły średniej II stopnia idzie około 90% dzieci, a kończy ją około 88%. Są to wyniki rekordowe w skali światowej.nWe wszystkich szkołach dominują przedmioty ogólnokształcące.

Kadra dydaktyczna (nauczycielska) wszystkich kategorii zawodowych jest dobrze przygotowana zarówno nz zakresu literatury, jak i przedmiotów ścisłych. W nowym systemie znacznie podniesiono wymagania stawiane nauczycielom szkolnictwa podstawowego i średniego w zakresie kwalifikacji oraz wykształcenia. Szkoły pedagogiczne włączono do uniwersytetów jako wydziały pedagogiczne.nnPrzedmioty zawodowe w szkołach i liceach zawodowych (2-3-letnich) stanowią tylko 50% godzin, w tym 1/4 to zajęcia praktyczne w warsztatach i halach produkcyjnych. System szkolny w Japonii obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe, średnie niższe i wyższe, policealne, politechniki i uniwersytety.nnWprowadzenie systemu 6 +3 + 4 (6 lat szkoły podstawowej, 3 lata szkoły średniej I stopnia, 3 lata szkoły średniej II stopnia i 4 lata szkoły wyższej) pociągnęło za sobą konieczność zreformowania również systemu zarządzania szkolnictwem. Modernizując system szkolnictwa w Japonii, odeszli od scentralizowanego szkolnictwa, pozostawiając duży zakres autonomii władzom lokalnym zarządzającym szkołami wyższymi, średnimi a nawet podstawowymi.nProgramy nauczania wydaje Ministerstwo Oświaty, Nauki i Kultury. Stanowią one wytyczne, na podstawie których przez poszczególne szkoły opracowywane są programy szczegółowe, uwzględniając warunki, w jakich dana szkoła funkcjonuje. Finansowanie oświaty publicznej znajduje się, w gestii rządu, prefektur i terenowych władz oświatowych. Pieniądze pochodzą z podatków i innych dochodów. Wydatki na oświatę w 1990 r. wyniosły 115 mld $, co stanowiło 4,60/o PKB (16,5% budżetu państwa). Natomiast całość wydatków na oświatę ze źródeł publicznych i prywatnych wyniosła 168 mld $ w 1990 r., z czego 47,5% przeznaczono na oświatę w ramach obowiązku szkolnego, 18,6% na wyższe klasy szkoły średniej, a 25,6% na szkolnictwo. Na podkreślenie zasługuje fakt, ze z budżetu państwa pokrywa się nie więcej niż połowę wydatków na pensje nauczycieli zatrudnionych w szkołach publicznych. Obecnie władze japońskie zmierzają do podniesienia poziomu nauczania w szkołach podstawowych w różnych częściach kraju. Chcą przeznaczyć znaczne fundusze na rozwój i rozbudowę szkół wiejskich przez modernizację wyposażenia. Ponieważ w wielu szkołach uczy się ponad 50 uczniów w jednej klasie, władze dążą do zmniejszenia tej liczby. nRok szkolny w Japonii zaczyna się 1 kwietnia, a kończy 31 marca następnego roku. Rok nauki w szkołach podstawowych i średnich I stopnia podzielony jest na trzy semestry: semestr pierwszy trwa od kwietnia do lipca, semestr drugi od września do grudnia, semestr trzeci od stycznia do marca. W większości szkół średnich wyższych nauka odbywa się przez dwa semestry.

Semestr pierwszy w szkołach tego poziomu trwa od kwietnia do września, semestr drugi od października do marca. Uczelnie wyższe również pracują dwusemestralnie. We wszystkich typach szkół miesięczne wakacje są w lecie (od końca lipca do początku września) oraz w okresie zimowym, na przełomie starego i nowego roku (dwa tygodnie). Uczniowie w szkołach są zmuszani do ślepej dyscypliny wobec nauczycieli. Program nauczania jest ułożony w taki sposób, aby uczniowie opanowali ogromny materiał pamięciowo. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Przedszkola – mają za zadanie zapewnić dzieciom 3-5 letnim odpowiedni rozwój umysłowy i fizyczny przez stworzenie odpowiednich warunków środowiskowych oraz prowadzenia nauki dostosowanej do ich poziomu umysłowego i zdolności. W 80% są to placówki prywatne. Ministerstwo Oświaty sformułowało 5 głównych celów metodycznych, które powinny być przestrzegane przez nauczycieli i wychowawców w procesie twórczego wychowania dzieci japońskich. Wychowanie to nie tylko jednostronne sugestie norm, ale obraz życia we współczesnym świecie. Zadaniem nauczyciela jest nie uczyć, a żyć z dziećmi; w procesie wychowania wykorzystywać naturalne warunki i sytuacje życia codziennego oraz być wzorem i przykładem społecznego i moralnego wychowania. Wychowanie powinno być nastawione na kształtowanie określonych jakościowo norm, bez których me można wyrosnąć na dobrego, zdyscyplinowanego i pracowitego obywatela Japonii.nNauczyciel winien dążyć do tego, aby w twórczym procesie nauczania dzieci uświadamiać im obecność i interesy innych członków społeczności ich wzajemne zależności. Ważną formą wychowania jest wychowanie grupowe. Przy tym kryterium efektywności to nie rezultat i jakość pracy poszczególnych dzieci ale i całej grupy. Konieczne jest uczestniczenie wszystkich dzieci w obcowaniu i pracy, co pozwala na uświadomienie każdemu z nich jego roli, jaką spełnia w społeczności. Należy przyuczać dzieci do rozwiązywania trudnych problemów grupy, a także swoich indywidualnych.

Czytaj Więcej »

本 Japońska droga herbaty

Autor: Agnieszka

Mieszkańcy współczesnej Japonii w większości są, jak przed wiekami, zwolennikami zielonej herbaty, którą zwyczajowo piją po każdym posiłku. Od wielu lat coraz liczniejszych zwolenników ma tam jednak czarna, fermentowana herbata przyrządzana jak w Anglii czy Indiach z dodatkiem mleka, czasami przypraw. Organizowane powszechnie kursy parzenia czarnej herbaty nie są zapewne konkurencją dla ciągle żywej tradycji ceremonii picia herbaty, kultywowanej nadal przez liczne szkoły, w których tysiące kobiet i mężczyzn wkraczają na „drogę herbaty”, będącą sztuką życia.

Ceremonia picia herbaty w Japonii jest umiejętnością kreacji jedności z wielu elementów, którą tworzą odpowiednio dobrane naczynia i przybory, miejsce i czas, a przede wszystkim nastrój oraz stan umysłu i serca. Cechuje ją zarówno pełna harmonia, cisza i poważanie, jak również wewnętrzny spokój – pogoda ducha. Gospodarz w dniu ceremonii starannie przygotowuje pawilon herbaciany, który zgodnie ze zwyczajem zbudowany jest w taki sposób, by tchnął prostotą i nietrwałością przypominającą o ciągłym przemijaniu. Jego wnętrze wysłane matami jest puste i nieskazitelnie czyste, podobnie jak wszystkie naczynia przygotowane w specjalnie przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu. nnO umówionej porze goście wkraczają na teren ogrodu, na ścieżkę prowadzącą do pawilonu herbaty. Obmywają twarz i ręce wodą zaczerpniętą z kamiennego pojemnika. Tu wita ich gospodarz. W ciszy i spokoju zgodnie z wcześniej ustaloną kolejnością wchodzą po zdjęciu obuwia do wnętrza przez niskie wejście, które zmusza każdego z nich do wykonania głębokiego skłonu. Przyklękają przed niszą, aby podziwiać zawieszony tam zwój z kaligrafią, malowidło lub kwiaty – jedyną dekorację pomieszczenia. Oddają również pokłon palenisku, przy którym gospodarz będzie przyrządzał herbatę i po położeniu przed sobą złożonego wachlarza siadają na płaskich poduszkach. Wówczas częstowani są specjalnie na tę okoliczność przygotowanym deserem i kładą go na kawałku białego papieru.

Czytaj Więcej »

本 Znaczenie Kobiety W Japonii

Autor: YokoHani

W imperium japońskim od najdawniejszych czasów utrzymuje się tradycja głosząca, że kraj ten jest od początku swego istnienia rządzony przez człowieka-bóstwo, boga-słońce w osobach ludzkich jego potomków. Rodzina cesarska zachowuje ciągłość tych potomków przez wszystkie wieki, ona jest także matką-kolebką ludu japońskiego. I każda rodzina japońska, znajdująca swe odzwierciedlenie w odwiecznej rodzinie królewskiej, jest również odwieczną komórką społeczną, uwieczniającą się z pokolenia na pokolenie. Taką właśnie drogą zachowana została nieprzerwana ciągłość rodziny. Od najdawniejszych czasów rodzina była w Japonii szeroką grupą pokrewieństwa, składająca się z małżonków, ich rodziców, ich dzieci oraz bliskich krewnych.

Głównym zadaniem rodziny była troska o przekazywanie następnym pokoleniom „ducha rodzinnego” oraz o swe uwiecznienie. A cała organizacja życia rodzinnego była pomyślana ze względu na te dwa cele. Istotnymi wyznacznikami japońskiego systemu rodzinnego były od najdawniejszych czasów: autorytet głowy rodziny, sukcesja władzy i majątku, adopcja, i wreszcie rodzinny, nie osobowo-prywatny charakter instytucji małżeństwa. W całej historii rodziny japońskiej pozycja kobiety była drugo a nawet trzeciorzędna. Było to spowodowane autorytetem głowy rodziny; gdyż on zasadzał się na społeczno-moralnej tradycji i prawie rodzinnym, nakazującym posłuszeństwo, poddanie i cześć „pierwszej i najbardziej odpowiedzialnej osobie w rodzinie”.